In de Oude Kerk in Naaldwijk werd donderdag de start van de ‘Week van de Ontmoeting’ gevierd. Een avond waarbij luchtigheid en verdieping elkaar afwisselden. Zo werd een aantal geplande activiteiten uitgelicht onder het genot van ontmoetingstaartjes én deelde ‘eenzaamheidsprofessor’ Theo van Tilburg met veel enthousiasme zijn kennis en inzichten.
Ontmoetingen zijn vaak het begin van nieuwe relaties met anderen. En het hebben van betekenisvolle contacten is voor ieder mens belangrijk, zei wetenschapper Theo van Tilburg, in een zaal vol betrokkenen. “Het gebrek aan sociale relaties is een even groot gezondheidsrisico als het roken van vijftien sigaretten per dag.”
Van Tilburg deed ruim drie decennia onderzoek naar eenzaamheid en sinds 1992 houdt hij zich ook bezig met het verzamelen van data bij 55-plussers. Periodiek legt hij een vragenlijst voor aan dezelfde groep ouderen. Aan de hand van stellingen wordt duidelijk of en in welke mate ze eenzaam zijn. “Over het algemeen hebben vooral ouderen vanaf 75 jaar last van eenzaamheid.” Dat heeft volgens hem met een aantal zaken te maken. “Met het ouder worden is er meer kans op verliessituaties, sociale netwerken krimpen en fysiek en cognitief functioneren gaat achteruit.”
Gemiddeld hebben mensen ongeveer veertien warme contacten. “Dat is best veel”, vindt Van Tilburg, wiens vader tomatenteler in Westland was. ‘”Daarvan is ongeveer 57 procent familie.”
De socioloog weet ook dat contacten buiten de directe familiekring van belang zijn voor mensen om zich gezien en gewaardeerd te voelen. Denk aan vrienden, collega’s en buurtgenoten. “Maar relaties hebben, kost tijd en energie”, benadrukt hij. In dat verband noemde hij de zogenoemde ‘babbelbankjes’. “Ze worden overal in het land met de beste bedoelingen neergezet, maar ‘babbels’ ontstaan niet vanzelf.”
Tijdens zijn presentatie gaf de voormalig hoogleraar in de sociologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam verder een waarschuwing af voor ‘claimend gedrag’. “Eenzame mensen hebben nogal eens de neiging om zich vast te klampen aan iemand die zich aandient. Dat schrikt af.” Veerkracht is in zijn ogen een sleutelwoord. “Een blauwtje lopen hoort erbij soms,” meent Van Tilburg. “Maar mensen die vaak de neus gestoten hebben, kunnen de moed verliezen, met sociale terugtrekking als gevolg.”
De professor meldde dat het percentage eenzaamheid in ons land een lichte daling laat zien. De gemiddelde individuele oudere is dus iets minder eenzaam. Om deze dalende trend niet te laten omslaan, is het volgens Van Tilburg belangrijk om te praten over gevoelens van eenzaamheid. “Daar rust nog steeds een taboe op”, verklaart hij. “Alsof het een schande is dat het je overkomt. Terwijl het iedereen kan overkomen.”
De aftrap van de Week van de Ontmoeting greep Van Tilburg ook aan om een aantal veelbelovende aanpakken tegen eenzaamheid op een rij te zetten, zoals het beweegprogramma sociaal vitaal, met aandacht voor sociale vaardigheden en weerbaarheid. Of een woonzorgcomplex waar bewoners op structurele basis met elkaar herinneringen delen. “Eén van de vraagstukken die eenzaamheid oproept, is hoe we in de toekomst wonen voor ouderen gaan organiseren.”
Het versterken van ‘alledaagse alertheid’ helpt mee in de strijd tegen eenzaamheid, stelt Van Tilburg. “Pakketjes aannemen is een goede manier om je buren te leren kennen, vooral als bij het ophalen tijd wordt gemaakt voor een praatje.”
De documentaire ‘Goede Buren’ zou wat hem betreft voor iedereen verplichte kost moeten zijn. Hierin is te zien hoe een stel krasse dames een netwerk opstelt om de eenzaamheid onder de ouderen in Rotterdam te bekampen. Van Tilburg sloot af met de oproep om vooral naast mensen die zich eenzaam voelen te gaan staan en drempels weg te nemen. “Ontmoeten doe je samen!”
De Week van de Ontmoeting (van 21 september tot en met 30 september) is bij uitstek een moment om andere inwoners te leren kennen door samen iets te ondernemen. De week is een initiatief van WestlandOntmoet, jaarrond dé vindplaats voor ontmoetingsactiviteiten. Ter gelegenheid van deze editie is er een winactie uitgeschreven waarbij deelnemers een 16-persoonstaart voor de straat kunnen winnen. Er zijn veertig taarten te vergeven.
en kies
Recente reacties